Geschiedenis Gemeente Nieuw Leven
Wageningen een vergeten stad
Een halve eeuw geleden was Wageningen een prachtig experimenteel dorp. De woongemeenschap was verbonden aan het wel en wee van de veelbelovende rijstfabriek. De rijstfabriek zou een staaltje ‘high tech en grootschalige’ rijstproductie worden. De door wetenschappelijk onderzoek veredelde rijstgewassen zouden de poort naar Latijns Amerika openen voor Surinaamse rijst. Wageningen zou de woonplaats worden van “de gouden rijstkorrel”, die Suriname geluk en voorspoed zou brengen. Maar het ging helaas om allerlei redenen slecht met de rijstfabriek. De kunstmatig op de rand van het faillissement in leven gehouden rijstfabriek, levert heden nog maar 10% van de totale rijstproductie van Suriname. Jaarlijks wordt dat aandeel steeds minder. In het kielzog van de rijstfabriek, ging ook het dorp achteruit, omdat het afhankelijk was van zijn broodheer; de staatsonderneming Stichting Machinale Landbouw. Maar de eenmaal gestichte dorpsgemeenschap is blijven bestaan ondanks het noodlot van de fabriek. Dankzij het vrijwilligerswerk van religieuze burgers, kerken, en pioniers schijnt er nog licht in de duisternis. De stad Wageningen waarin het potentieel grootste rijstbedrijf van Suriname gevestigd is voelt zich in de steek gelaten. De vasthoudende blijvers en vrijwilligers hebben de stad gered van haar gewisse ondergang. De noodkreten en hulpvragen van de overleefde stad, om definitief te ontkomen aan een onvermijdelijk dramatisch einde, zijn heden luid hoorbaar.
Een terugblik
In een waterrijk polderlandschap aan de monding van de Maratakkarivier werd in 1949 (na de Tweede Wereldoorlog in de vorige eeuw) Wageningen opgericht als ontwikkelingsproject van de Landbouw Hogeschool Wageningen in Nederland. Uit eerbetoon aan de initiatiefnemers van de Landbouwuniversiteit Wageningen, zoals het wetenschappelijk instituut heden heet, werd de stad blijvend Wageningen genoemd. De naamgeving beoogde ook een stedenband tussen het Surinaamse en Nederlandse Wageningen te doen ontstaan. Op de landkaart ligt de stad tussen Nieuw Nickerie en Coronie op 5-46 graden NB en 56-41 graden WL in het Noordwesten van Suriname. Rijstbedrijf en dorp liggen op 54 km afstand van Nieuw Nickerie en op 203 km afstand van Paramaribo. Wageningen kreeg een vliegveld (Luchthavencode: AGI), een bestuursdienst, politiebureau,zwembad, Sportzaal,voetbalveld, Lagere school, medische dienst. De continuïteit, onderhoud reparatie, inhoudelijke en personele invulling, van al deze diensten en voorzieningen waren direct gekoppeld aan het bedrijf. De afhankelijkheid van het rijstbedrijf is tot op heden de zwakste schakel in het ontwikkelingsproces van Wageningen.
De bevolking
Wageningen is vanuit het oogpunt van bevolkingsregistratie(mede i.v.m. de verkiezingen) ingedeeld bij district Nickerie. Met zijn 6000 inwoners is het uit de kluiten gewassen dorp het belangrijkste plaatsje in het district Nickerie. Toen het aanvankelijk nog prettig wonen was in Wageningen, was het geboortecijfer zelf het hoogste in geheel Suriname. De bevolking maakte er grapjes over. De geplande kolonisatie d.m.v. de immigratie van Hollandse boeren, mislukte. Hotel “de Wereld” zou de instroom van toeristen opvangen. Maar de instroom werd een leegloop. Vooral de mannen, de kwartiermakers, gingen het in Paramaribo of elders proberen. Er zij mede daardoor veel alleenstaande moeders met alle problemen van dien. De meest flexibele meewerkende cultuurgroep is de Javaanse groep. De indianen (inheemsen) zijn er –evenals elders in Suriname – het slechtst aan toe. De dorpsgemeenschap raakte ontwricht gedemoraliseerd en geïsoleerd. Vooral de jongeren werden de dupe van het verval.
Het verval
De eens gloednieuwe en florerende sporthal is in vervallen staat. Vanwege het ongedierte, insecten, schimmels en de bouwvalligheid is het er zelfs gevaarlijk. Het zwembad is geen zwembad meer en verkeert ook in verwaarloosde staat. Het voetbalveld is een savannebos aan het worden. Niets herinnert de argeloze toeschouwer er aan dat er op die plek op niveau voetbalwedstrijden gespeeld werden met toeschouwers uit de stad Paramaribo. Het verval en de verloedering gelden ook voor het ziekenhuis de citrusaanplant, kortom voor alles dat vroeger goed functioneerde en leven in de brouwerij bracht. Wageningen werd sluitpost op de overheidsbegroting en daardoor een vergeten stad.
De hoop
Het grootschalige rijstbedrijf moet worden gesaneerd. Maar de stad moet ook worden ontkoppeld van het lot van het bedrijf. In de loop der jaren zijn vele adviesrapporten door dure consultants opgesteld, hoe het bedrijf weer nieuw leven in te blazen. De adviezen komen neer op privatisering van het staatsbedrijf , decentraliseren en afstoten van dienstverlenende en Nutsbedrijven. De SML produceerde vroeger 60 % van de nationale rijstexport van Suriname. In 1907 was dit aandeel gedaald tot 15% en heden bedraagt dit aandeel in de totale rijstexport 10%. Deze afname is mede veroorzaakt door de opkomst van particuliere concurrerende rijstbedrijven in Nickerie en andere belemmerende factoren. Heden werken er rond de 700 werknemers in het rijstbedrijf, dat is zowat de gehele beroepsbevolking van Wageningen. De economische activiteiten in Wageningen moeten worden verspreid over verschillende bedrijfstakken, sectoren en verantwoordelijke privé-ondernemingen; dit heet diversificatie van de economie. Het lot van de fabriek moet niet meer allesbepalend zijn in Wageningen. De kernactiviteiten m.b.t. de rijstproductie in het bedrijf moeten worden gescheiden van de secundaire activiteiten zoals veehouderij (varkens en koeien), en het citrusbedrijf. Specialisten dienen zich met hun specialisatie bezig te houden. Monopolie en kartelvorming van concurrerende rijstbarons dient wettelijk aangepakt te worden om de exportmarkt, waarop de overheid met de SML een medespeler is, transparant te krijgen. Samenwerking tussen de overheid en de sterke particuliere bedrijven is beter dan elkaar te saboteren en tegen te werken. Dan kunnen wellicht de gouden rijstkorrel en de vergane glorie terugkeren in haar herstelde verblijfplaats Wageningen.
Jongeren zouden bijzondere aandacht kunnen krijgen door de instelling van een speciale commissie voor jongerenbeleid. Particuliere kerkelijke pioniers zoals Helga en Iwan Holder hebben reeds de zorg voor armen en probleemgezinnen ter hand genomen o.a. door het verstrekken van maaltijden. Zij hebben ook een kerk gebouwd en ontplooien er meerdere sociale activiteiten, o.a. middels kinderopvang van de stichting Nieuw Leven ten behoeve van de lokale bevolking.
Financiële en materiele ondersteuning van Wageningen is hard nodig. Uw bijdrage kan veel betekenen voor het herstel van de leefbaarheid van de getergde kleine stad en het geluk van de jongeren.